Publicatie eindnotitie consultatie ATR en UIOLI/GOTORK

De ACM publiceert de bevindingen van de consultatie alternatieve transportrechten (hierna: ATR) en use-it-or-lose-it (hierna: UIOLI). UIOLI is ook wel bekend onder de Nederlandse afkorting GOTORK wat staat voor gebruik-op-tijd-of-raak-het-kwijt. Hierin zet de ACM de consultatiereacties uiteen en benoemt uitgangspunten die zij zal hanteren bij de behandeling van hieraan gerelateerde codewijzigingen.

Door de energietransitie en de elektrificatie van de industrie is er forse transportschaarste op het elektriciteitsnet ontstaan. Om weer voldoende transportcapaciteit beschikbaar te maken, investeren de netbeheerders om hun netten uit te breiden. Ondanks deze inspanningen zal er de komende jaren op veel plekken transportschaarste op het elektriciteitsnet blijven bestaan. Het is daarom noodzakelijk om de bestaande netcapaciteit zo efficiënt en slim mogelijk te gebruiken en op deze manier zoveel mogelijk elektriciteitstransport mogelijk te maken.

Er bestaan verschillende mogelijke instrumenten die efficiënter netgebruik kunnen stimuleren. Onderzoek naar de toepassing van deze instrumenten is onderdeel van het Landelijk Actieprogramma Netcongestie (hierna: het LAN). Deze onderzoeken kunnen leiden tot codewijzigingsvoorstellen om de inzet van deze instrumenten mogelijk te maken.

Ter voorbereiding op deze voorstellen is de ACM eind 2022 een consultatie gestart naar enkele van de instrumenten, zijnde: ATR en UIOLI. De ACM heeft de markt gevraagd welke bijdrage zij van deze instrumenten verwacht en aan welke randvoorwaarden deze moeten voldoen.

Alternatieve transportrechten

Uit de consultatie is naar voren gekomen dat ATR overwegend als een potentieel nuttige toevoeging worden gezien maar dat veel afhangt van de implementatie. Door de respondenten worden hierbij o.a. de volgende aandachtspunten benoemd:

• tarifering,
• interactie met congestiemanagement
• en het waarborgen van de netveiligheid

UIOLI

Verschillende respondenten hebben bedenkingen bij UIOLI. Meerdere afnemers stellen vragen bij de toegevoegde waarde van UIOLI, signaleren de nadelige effecten voor partijen waarvan de capaciteit wordt beperkt en betwijfelen of het mogelijk is UIOLI objectief toe te passen.

Uitgangspunten ACM

In de notitie formuleert de ACM ook haar voorlopige uitgangspunten voor de toepassing van ATR en UIOLI. Deze uitgangspunten zijn nadrukkelijk niet de definitieve standpunten van de ACM. De ACM blijft graag met marktpartijen in overleg hierover, zowel in de reguliere zienswijze procedure als daarbuiten.

De ACM staat positief tegenover het op korte termijn mogelijk maken van zowel ATR als UIOLI omdat dit nuttige instrumenten zijn om de bestaande netcapaciteit efficiënter te benutten en op dit moment ongebruikte capaciteit vrij te maken voor nieuwe aanvragen van transportcapaciteit.

Hiervoor moet wel voldaan zijn aan de benodigde randvoorwaarden. Voor ATR betekent dit, onder andere, dat ATR vooralsnog enkel in dreigende congestiegebieden en op vrijwillige basis mogelijk zullen worden. Daarnaast moet de netveiligheid hierbij geborgd blijven. De ACM doet nog onderzoek naar de vraag in hoeverre ATR ook zinvol toepasbaar zijn buiten congestiegebieden.

Voor UIOLI betekent dit dat UIOLI enkel toegepast kan worden in (dreigende) congestiegebieden en er bij een MS of HS aangeslotene sprake is van een significante hoeveelheid onnodig gereserveerde netcapaciteit. Om dit te bepalen treedt de netbeheerder hierover in overleg met de aangeslotene. Het is hierbij aan de aangeslotene om aan te tonen dat de capaciteit noodzakelijk is of binnen een redelijke termijn zal zijn. Volgens de ACM is een termijn van 2 jaar hierbij redelijk, tenzij een aangeslotenen aantoont dat dit redelijkerwijs niet mogelijk is

De uitgangspunten die de ACM in dit document schetst, zijn voor de ACM het vertrekpunt voor de nadere uitwerking in de codeprocessen. De ontwerpcodebesluiten zullen zoals gebruikelijk ter consultatie worden gepubliceerd, hiermee is ook na de consultatie nog inspraak mogelijk. De ACM moedigt partijen dan ook aan om hiervan gebruik te maken.