ACM waarschuwt marktpartijen voor mogelijke manipulatie op de groothandelsmarkt voor energie
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft de afgelopen periode signalen ontvangen over energiehandelaren die zich mogelijk schuldig hebben gemaakt aan het kunstmatig opdrijven van de prijs op de groothandelsmarkt in de vorm van ‘spoofing’. Na een waarschuwing van de ACM hebben deze partijen dit gedrag niet meer laten zien. De ACM blijft het gedrag van deze partijen, en alle marktdeelnemers die handelen in elektriciteit en gas, scherp in de gaten houden.
Wat is marktmanipulatie en spoofing?
Marktmanipulatie is een verzamelterm voor verschillende soorten verboden handelsgedrag. Met deze gedragingen kunnen marktdeelnemers een verkeerd beeld van vraag en aanbod afgeven. Hierdoor maken andere handelaren keuzes op basis van onjuiste informatie en kan de prijs op een kunstmatig hoog niveau tot stand komen. De overtreder profiteert op een oneerlijke manier. Andere handelaren en uiteindelijk de consument worden hierdoor gedupeerd omdat zij een hogere prijs betalen.
Een voorbeeld
Hoe marktmanipulatie werkt staat geïllustreerd in onderstaand fictief voorbeeld.
Deze afbeelding bestaat uit 4 plaatjes die een versimpeld voorbeeld van een situatie van marktmanipulatie weergeven.
- Het eerste plaatje laat een elektriciteitsproducent zien die haar opgewekte stroom wil verkopen op de groothandelsmarkt voor energie. Hiervoor stelt ze een vraagprijs van € 10.000.
- Het tweede plaatje laat een energiebedrijf zien dat gas en stroom levert aan huishoudens. Dit bedrijf wil stroom inkopen op de groothandelsmarkt. Hij biedt een prijs van € 7.000.
- Het derde plaatje laat zien dat een andere – anonieme – bieder een bedrag van € 8.000 biedt op de stroom van de elektriciteitsproducent. De bieder uit het vorige plaatje verhoogt zijn bod van € 7.000 naar € 9.000. Hierop volgt een deal tussen de elektriciteitsproducent (de verkoper), en het energiebedrijf dat levert aan huishoudens (de koper) voor € 9.000.
- Het vierde plaatje laat zien dat de anonieme bieder geen werkelijke intentie had om de aangeboden stroom te kopen, maar dat zij deze prijs enkel aanbood om andere geïnteresseerde kopers te bewegen hun bieding te verhogen. Dit is een vorm van marktmanipulatie en is verboden. De koper betaalt zo geen prijs van € 7.000 maar van € 9.000.
Wat verwacht de ACM van marktdeelnemers?
Om de transitie naar een duurzame energievoorziening te laten slagen is het belangrijk dat groothandelsmarkten voor energie goed werken en dat prijzen op een eerlijke manier tot stand komen. De opwekking van duurzame energie, zoals wind- en zonenergie, is minder goed voorspelbaar dan energie uit conventionele bronnen zoals aardgas. Vanwege deze onvoorspelbaarheid moeten producenten regelmatig elektriciteit verkopen of bijkopen op de groothandelsmarkt om hun handelsposities in balans te brengen. Als energiehandelaren prijzen kunstmatig opdrijven betalen consumenten en bedrijven teveel voor hun elektriciteit en/of gas. Daarom ziet de ACM er op toe dat handelaren op de groothandelsmarkten zich aan de regels houden. De ACM kan boetes opleggen bij overtredingen van regels voor de groothandelsmarkt voor energie.
De ACM verwacht dat marktdeelnemers zich houden aan de regels voor integere en transparante handel, zoals vastgelegd in de Europese REMIT-Verordening. Marktdeelnemers moeten voldoende controles en systemen inrichten zodat handelaren en handelsalgoritmes die in toenemende mate worden gebruikt, aan de regels voldoen. De ACM roept handelaren en handelsplatforms op om signalen over dergelijk handelsgedrag of overige verdachte handel te melden bij de ACM. De ACM ziet er op toe dat marktdeelnemers zich houden aan deze REMIT-Verordening, zoals die ook wordt uitgelegd in de aanvullende voorlichting van het Europese energieagentschap ACER. Meer informatie over deze vorm van marktmanipulatie staat in een guidance-document van ACER.
De ACM publiceert vandaag ook een update over indicatoren van haar toezichtwerk op grond van de REMIT-Verordening.