ACM: geen noodzaak voor gezamenlijke prijsafspraken supermarkten over plastic verpakkingen
ACM ziet geen noodzaak in gezamenlijke prijsafspraken supermarkten over plastic verpakkingen. Dat stelt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) in een informele beoordeling van een initiatief van het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL).
Vanaf 1 juli 2023 gelden nieuwe regels voor plastic verpakkingen. Dan mogen supermarkten, maar ook andere retailers, geen gratis wegwerpbekers en maaltijdverpakkingen aan de klant meegeven. Hiervoor moet een aparte prijs worden betaald door de klant. Het CBL wil graag dat haar leden afspraken mogen maken over een gezamenlijke vaste meerprijs. De ACM ziet hier geen reden toe, omdat een dergelijke prijsafspraak niet noodzakelijk lijkt om de duurzaamheid te stimuleren.
Wat is er aan de hand?
Vanaf 1 juli 2023 betaalt de consument apart voor wegwerpbekers en -bakjes die (deels) gemaakt zijn van plastic. Ondernemingen, zoals supermarkten en kiosken, mogen die niet meer gratis aanbieden. Ook zijn zij vanaf 1 juli 2023 verplicht om een herbruikbare optie aan te bieden. Van wegwerp naar hergebruik, is het idee.
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft richtprijzen gegeven voor de aparte prijs:
- € 0,25 voor een beker
- € 0,50 voor een maaltijd (eventueel met meerdere bakjes)
- € 0,05 voor voorverpakte kleine porties groente, fruit, noten en portieverpakkingen voor bijvoorbeeld beleg en saus
Die richtprijzen zijn niet-bindend. Ondernemingen mogen zelf de prijs voor het wegwerpplastic bepalen. De opbrengst is voor de ondernemingen. Ondernemingen worden aangemoedigd om de opbrengst in te zetten om duurzame en herbruikbare alternatieven aan de consument aan te bieden.
Vaste gezamenlijke meerprijs
Het CBL heeft namens haar leden aan de ACM gevraagd of zij gezamenlijk een vaste meerprijs mogen afspreken. Dit om te voorkomen dat elke supermarkt straks een ander bedrag hanteert voor wegwerpplastic. Dat zou volgens het CBL het risico hebben dat de meerprijs te laag wordt om het gedrag van de consument te beïnvloeden. Die moet - door apart te betalen - gestimuleerd worden een duurzaam alternatief te kiezen. Als die stimulans ontbreekt, wordt de meerprijs krachteloos. Daarmee komt volgens het CBL het duurzaamheidsdoel van de regels in gevaar.
Informele beoordeling ACM
Een gezamenlijke prijsafspraak beperkt de concurrentie. Tegelijkertijd ziet de ACM het risico dat het duurzaamheidsdoel van de maatregel in gevaar kan komen als elke onderneming zelf de aparte prijs kan bepalen. Op dit moment is het volgens de ACM nog te onzeker hoe ondernemingen in de praktijk zullen omgaan met het bepalen van deze aparte prijs. Daarom kan de ACM nu geen uitzondering op de mededingingsregels maken die een gezamenlijke prijsafspraak toestaat. De ACM heeft het CBL gevraagd om eerst de situatie aan te kijken. Bovendien gaat het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat in 2024 de regels evalueren en onderzoeken of het duurzaamheidsdoel met de huidige regels wordt bereikt. Het ministerie kan dan besluiten om toch wettelijke minimumprijzen voor plastic verpakkingen in te voeren in plaats van niet-bindende richtprijzen. En mocht in de praktijk blijken dat een afspraak over een gezamenlijke vaste prijs toch noodzakelijk is, dan kan de ACM opnieuw kijken naar zo’n voorstel.
ACM en duurzaamheid
Duurzaamheidsafspraken moeten passen binnen de mededingingsregels. Vaak kunnen ondernemingen op een effectieve manier samenwerken én bijdragen aan duurzaamheidsdoelen zonder in strijd te handelen met de concurrentieregels. Bijvoorbeeld omdat de afspraak de concurrentie helemaal niet beperkt. Of als blijkt dat de afspraak de concurrentie wél beperkt, maar de afspraak noodzakelijk is om duurzame doelen te bereiken. Dan kunnen de voordelen opwegen tegen de nadelen van de afspraak. De ACM geeft antwoord op de vraag wanneer concurrenten mogen samenwerken om duurzame doelen te bereiken. Komt u er niet uit of wenst u en/of uw adviseur meer informatie over de toepasselijkheid van mededingingsregels op duurzaamheidsafspraken, stuur dan een e-mail naar info [at] acm [punt] nl (info[at]acm[dot]nl).
Meer weten over samenwerking en duurzaamheid? Ga naar Afspraken tussen bedrijven over duurzaamheid.