ACM beboet Epic voor oneerlijke praktijken gericht op kinderen in Fortnite
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) beboet gameontwikkelaar Epic Games International voor oneerlijke handelspraktijken gericht op kinderen in het spel Fortnite. Juist bij het aanbieden van producten aan kinderen moeten bedrijven zorgvuldig te werk gaan. De ACM zag tijdens haar onderzoek dat kinderen die het spel spelen op verschillende manieren druk konden ervaren om aankopen te doen. Bijvoorbeeld door reclame-uitingen waarmee kinderen rechtstreeks werden aangezet om aankopen te doen en door gebruik te maken van misleidende timers. De ACM zag ook dat Epic met verschillende ontwerpkeuzes bij het aanbod in de Item Shop inspeelde op kwetsbaarheden van kinderen. Dit is in strijd met de vereisten van professionele toewijding. De ACM legt het bedrijf voor de overtredingen boetes op van in totaal 1.125.000 euro en een bindende aanwijzing.
Cateautje Hijmans van den Bergh, bestuurslid ACM: “Bedrijven die producten aanbieden aan kinderen hebben de verantwoordelijkheid om rekening te houden met het feit dat kinderen extra gevoelig zijn voor bepaalde prikkels. In het populaire spel Fortnite werden kinderen onder druk gezet tot het doen van aankopen door in te spelen op hun kwetsbaarheden. Met dit besluit geven wij een krachtig signaal af: kinderen moeten een online spel kunnen spelen zonder dat zij oneigenlijk onder druk worden gezet. Deze praktijken van Epic schaden het vertrouwen in de digitale economie.”
Wat was er aan de hand?
De ACM heeft onderzoek gedaan naar het online spel Fortnite. Fortnite is een gratis spel, maar spelers kunnen wel tegen betaling aankopen doen. Het gaat dan bijvoorbeeld om cosmetische items waarmee de speler zijn ‘character’ in het spel kan aanpassen. Aankopen worden gedaan in de Item Shop van Fortnite. Fortnite is gericht op kinderen en het spel spreekt kinderen aan. Door hun leeftijd zijn kinderen kwetsbaarder voor bepaalde handelspraktijken dan de doorsnee consument. De ACM heeft vastgesteld dat Epic in ieder geval gedurende een periode van een jaar hierop in het spel inspeelde met verschillende ontwerpkeuzes.
De ACM zag tijdens het onderzoek dat kinderen in het spel met teksten als ‘Get it now’ of ‘Buy now’ werden opgeroepen tot het doen van aankopen. Reclame die kinderen rechtstreeks aanzet tot het doen van aankopen is onder alle omstandigheden een verboden agressieve handelspraktijk. De ACM legt hiervoor een boete op van 562.500 euro.
Daarnaast zag de ACM dat in de Item Shop gebruik gemaakt werd van aflopende timers bij items die na afloop van die timer nog steeds beschikbaar waren. Timers creëren een gevoel van schaarste. Kinderen werden hierdoor onder druk gezet snel te beslissen over hun aankoop, omdat zij dachten anders het aangeboden item mis te lopen. Hiermee werd ingespeeld op de angst van kinderen om iets mis te lopen (FOMO; fear of missing out), hetgeen het risico op impulsaankopen vergroot. De ACM vindt dit soort bedrieglijke timers misleidend, en legt voor deze overtreding een boete op van 562.500 euro.
Tot slot zag de ACM aflopende timers bij aanbod in de Item Shop. Uit onderzoek van de ACM blijkt dat dat aanbod deels verdween nadat de timer was afgelopen, maar voor een deel ook niet. Daarmee was het voor kinderen onduidelijk of het door hen gewenste item na afloop van de timer nog beschikbaar zou zijn. Het aanbod was complex en werd gepresenteerd op een wijze die het onmogelijk maakte om het aanbod te kunnen doorgronden, laat staan onder druk van een aflopende timer van 24 uur. Deze toepassing van verschillende ontwerpkenmerken karakteriseert de ACM als een ‘dark pattern’. De ACM beoordeelt deze handelspraktijk als overtreding, omdat dit in strijd is met de ‘vereisten van professionele toewijding’. Handelaren dienen rekening te houden met het feit dat kinderen kwetsbaarder zijn voor bepaalde handelspraktijken dan de reguliere consument. Epic speelde juist in op dit soort kwetsbaarheden. Hiermee heeft zij niet de vereiste zorgvuldigheid betracht die redelijkerwijs van een handelaar richting kinderen mag worden verwacht.
Om het bedrijf te dwingen tot aanpassing van deze oneerlijke handelspraktijk, legt de ACM een bindende aanwijzing op die vóór 10 juni 2024 moet zijn uitgevoerd. Epic moet de overtreding beëindigen en kan dat doen door de onzekerheid over de beschikbaarheid van haar aanbod in de Item Shop te verminderen en door de beslistermijn voor kinderen tot 18 jaar voor aankopen in de Item Shop te verlengen. Epic heeft aan de ACM laten weten dat zij een aantal maatregelen zal doorvoeren in de Item Shop van Fortnite om de overtreding te beëindigen. Onder meer zijn alle aflopende timers wereldwijd uit de Item Shop verwijderd, wordt de lokale tijd getoond die aangeeft wanneer de Item Shop wordt ververst en zal zij per item de datum tonen waarop dat item uit de Item Shop verdwijnt. Ook heeft Epic ervoor gekozen om aan Nederlandse spelers onder de 18 jaar alleen items in de Item Shop te tonen die 48 uur of langer beschikbaar zijn.
De ACM is van oordeel dat Epic aan de bindende aanwijzing voldoet als zij voornoemde maatregelen doorvoert. De maatregelen doorbreken het dark pattern in de Item Shop van Fortnite; de tijdsdruk en de onzekerheid over het aanbod neemt hiermee af. Kinderen zijn zo beter beschermd tegen het ongewild doen van aankopen. De ACM controleert na 10 juni 2024 of Epic alle aangekondigde maatregelen heeft doorgevoerd.