Antwoord op vragen over uitspraken kantonrechter over overname van klanten van een failliete leverancier
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) krijgt veel vragen over 2 uitspraken van de kantonrechter over voormalige klanten van Energieflex die het er niet mee eens waren dat zij in 2018 overgenomen zijn door Innova Energie. De ACM kan op basis van deze 2 uitspraken niet afdwingen dat voormalige klanten van een failliete leverancier hun oude contract terug krijgen of geld terug krijgen van hun nieuwe leverancier.
De ACM heeft kennis genomen van deze uitspraken en vindt het belangrijk dat de hoogste rechter ook een uitspraak doet over de rechten van consumenten die na een faillissement worden overgenomen door een andere leverancier. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft aangegeven de wetgeving op dit punt voor toekomstige gevallen te verduidelijken.
Wat was er aan de hand?
In de laatste maanden van 2021 zijn enkele leveranciers failliet gegaan omdat hun bedrijf niet bestand was tegen de plotselinge stijging van energieprijzen. Klanten van Enstroga zijn na het faillissement verdeeld over alle andere energieleveranciers. Dit verdelen van klanten over de overige leveranciers wordt een ‘restverdeling’ genoemd. In de Besluiten leveringszekerheid is geregeld dat klanten bij zo’n restverdeling van hun nieuwe leverancier een nieuw energiecontract met nieuwe tarieven krijgen.
Klanten van Welkom Energie, EnergieFlex, Robin Energie, Naked Energy, SEPA Green Energy, Allure Energie, FENOR en Kleinverbruik Energie der Nederlanden zijn destijds niet verdeeld over alle andere leverancier omdat de curator van het failliete bedrijf destijds één andere leverancier heeft gevonden die alle klanten heeft overgenomen. Deze klanten hebben ook allemaal een nieuw contract met nieuwe tarieven gekregen van hun leverancier.
Standpunt van de ACM
Het overnemen van het klantenbestand is geregeld in de Besluiten leveringszekerheid (artikel 3, vijfde lid, van het Besluit leveringszekerheid Gaswet en artikel 2,vijfde lid, van het Besluit leveringszekerheid Elektriciteitswet 1998). In deze besluiten staat niet dat de leverancier die het klantenbestand overneemt de klanten met behoud van hun contract moet overnemen. De ACM heeft hierover extern juridisch advies ingewonnen bij het kantoor van de landsadvocaat. Uitkomst hiervan was dat de ACM leveranciers die het klantenbestand overnemen niet kan verplichten de klanten met behoud van hun contract over te nemen. De ACM kan hiertegen ook niet optreden. De ACM heeft dit ook gemeld in een brief aan branchevereniging Energie Nederland. De Geschillencommissie Energie heeft onlangs in een aantal beslissingen ook geoordeeld dat de nieuwe leverancier niet verplicht kan worden om het oude contract (met vaak lagere tarieven) voort te zetten.
Uitspraak kantonrechter
Begin oktober heeft de kantonrechter van de rechtbank Amsterdam uitspraak gedaan in 2 incassozaken van voormalige klanten van Energieflex die na het faillissement in 2018 zijn overgenomen door Innova. Deze klanten waren het er niet mee eens met deze overname en zijn direct daarna overgestapt op een andere leverancier. De kantonrechter heeft bepaald dat deze klanten hun energierekening bij Innova niet (geheel) hoeven te betalen omdat het overnemen van alleen het klantenbestand ‘een figuur is die in het Besluit leveringszekerheid niet voorkomt’. De ACM heeft kennis genomen van deze uitspraak en vindt het belangrijk dat de hoogste rechter zich ook over deze kwestie zou buigen. Deze uitspraken gaan alleen over deze 2 specifieke incassozaken. De uitspraak betekent niet dat klanten die bij een faillissement van een energieleverancier overgenomen zijn door een andere leverancier, nu automatisch in alle gevallen recht hebben op hun oude contract. De ACM kan op basis van deze uitspraken van de kantonrechter ook niet afdwingen dat klanten hun oude contract terug moeten krijgen, omdat dit niet geregeld is in de huidige Besluiten leveringszekerheid. Om dit af te kunnen dwingen is namelijk een nauwkeurige en ondubbelzinnige grondslag nodig in de wet.
Procedure bij toekomstige faillissementen
De ACM heeft het ministerie al eerder verzocht de wet op dit punt te verduidelijken en vindt ook belangrijk dat het voor consumenten én voor leveranciers helder is wat de rechten en plichten bij een overname zijn. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) heeft in een Kamerbrief inmiddels aangekondigd dat de regels voor het overnemen van klanten bij een faillissement zullen worden verduidelijkt. Het overnemen van klanten met hun huidige contract zal voor leveranciers – zeker in de huidige energiemarkt – verlieslatend zijn. Dit betekent dat klanten dan dus altijd via de zogenoemde ‘restverdeling’ zullen worden verdeeld over alle andere leveranciers en dan dus (zoals geregeld in artikel 3, zesde lid, van het Besluit leveringszekerheid Gaswet en artikel 2, zesde lid, van het Besluit leveringszekerheid Elektriciteitswet 1998) altijd een nieuw energiecontract krijgen.